Môi trường sinh thái ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của cây cà phê
Môi trường sinh thái cần thiết để giúp cây cà phê sinh trưởng và phát triển tốt bao gồm khí hậu, địa hình, điều kiện ánh sáng nguồn nước… Cây cà phê, cũng như tất cả các sinh vật khác, cần có những điều kiện sinh thái tốt nhất để sinh trưởng và phát triển tối ưu.
Để tìm hiểu thêm về mức độ ảnh hưởng của các điều kiện sinh thái, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây của Phương Vy Coffee nhé!
1. Khí hậu ảnh hưởng như thế nào đến cây cà phê?
1.1 Lượng mưa ảnh hưởng đến từng giai đoạn phát triển của cây phê
Trên thực tế, lượng mưa đóng vai trò quan trọng trong việc sinh trưởng và phát triển của cây cà phê. Nó ảnh hưởng đến các giai đoạn phát triển khác nhau của cây, từ nảy mầm, ra hoa, sinh trưởng thân lá, phát triển quả hạt…
Lúc nảy mầm và ra hoa
Lượng mưa cao trong giai đoạn nảy mầm có thể giúp hạt cà phê hấp thụ đủ nước để nảy mầm tốt. Tuy nhiên, nếu lượng mưa quá cao có thể gây úng, dẫn đến thối rễ và nấm bệnh.
Trong lúc đó, cây cà phê cần lượng mưa ít hơn trong giai đoạn ra hoa để thúc đẩy thụ phấn và đậu quả.
Sinh trưởng thân và lá cây
Lượng mưa giúp cây cà phê phát triển tán lá rộng, quang hợp tốt, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng khỏe mạnh.
Phát triển quả và hạt
Lượng mưa trong giai đoạn phát triển quả giúp quả cà phê to mọng, hạt cà phê đầy đặn và chất lượng tốt. Tuy nhiên, nếu trong giai đoạn này lượng mưa hơn mức quy định có thể khiến quả bị nứt, nấm bệnh…
Ví dụ như:
Cà phê Arabica Catimor: Giống cà phê này ưa thích khí hậu mát mẻ, lượng mưa thích hợp là 1.500 - 1.800 mm/năm.
Cà phê Robusta: Giống cà phê này có khả năng chịu hạn tốt, lượng mưa thích hợp là 1.800 - 2.200 mm/năm.
1.2 Nhiệt độ ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và gây ra nhiều bệnh ngoài ý muốn
Khi nhiệt độ quá cao, quá trình quang hợp của cây cà phê bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm năng suất. Nếu trong điều kiện, nắng nóng kéo dài còn có thể gây ra hiện tượng cháy lá, héo úa và chết cây. Sâu bệnh hại cho cây cà phê cũng dễ sinh sôi nảy nở trong điều kiện nhiệt độ quá cao.
Khi nhiệt độ thấp hơn 15°C, sự sinh trưởng và phát triển của cây cà phê bị chậm lại. Nhiệt độ quá thấp có thể gây ra hiện tượng rụng lá, còi cọc và chết cây.
Ví dụ như:
Vùng Tây Nguyên: Vùng Tây Nguyên có khí hậu mát mẻ, lượng mưa dồi dào và độ cao thích hợp cho cây cà phê Arabica phát triển. Tuy nhiên, vào mùa khô, nhiệt độ ở đây có thể tăng cao hơn 30°C, ảnh hưởng đến năng suất cà phê.
Vùng Đông Nam Bộ: Vùng Đông Nam Bộ có khí hậu nóng ẩm, lượng mưa thấp hơn so với Tây Nguyên. Cây cà phê Robusta được trồng phổ biến ở đây do có khả năng chịu hạn tốt hơn. Tuy nhiên, vào mùa mưa, nhiệt độ cao kết hợp với độ ẩm cao có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm bệnh phát triển.
1.2 Độ ẩm ảnh hưởng đến sự hấp thụ nước, quang hợp, thoát hơi nước, phát triển nấm mệnh
Yếu tố độ ẩm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây cà phê cụ thể như:
Cây cà phê hấp thụ nước qua rễ và lá. Độ ẩm cao giúp cây hấp thụ nước dễ dàng hơn.
Độ ẩm cao giúp tăng cường quá trình quang hợp, giúp cây tổng hợp chất hữu cơ tốt hơn.
Độ ẩm cao làm tăng tốc độ thoát hơi nước của cây, ảnh hưởng đến sự cân bằng nước trong cây.
Tuy nhiên, độ ẩm cao cũng tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh phát triển.
Độ ẩm thích hợp cho các giống cà phê nổi tiếng:
Cà phê Arabica thích hợp với độ ẩm từ 70% đến 80%.
Cà phê Robusta có khả năng chịu hạn tốt hơn cà phê Arabica, do vậy có thể thích nghi với độ ẩm thấp hơn, từ 60% đến 70%.
Ví dụ:
Vùng Tây Nguyên: Vùng Tây Nguyên có khí hậu mát mẻ, độ ẩm cao, thích hợp cho cây cà phê Arabica phát triển.
Vùng Đông Nam Bộ: Vùng Đông Nam Bộ có khí hậu nóng ẩm, độ ẩm thấp hơn so với Tây Nguyên. Cây cà phê Robusta được trồng phổ biến ở đây do có khả năng chịu hạn tốt hơn.
2. Đất trồng, địa hình trong quá trình trồng và phát triển của cây cà phê
Cây cà phê phát triển tốt trên loại đất trồng sau:
Cây cà phê phát triển tốt nhất trên đất bazan, đất thịt pha cát hoặc đất đỏ núi lửa.
Đất cần có độ tơi xốp cao, thoát nước tốt, tầng đất mặt dày (tối thiểu 70cm) và giàu chất hữu cơ.
Độ pH lý tưởng cho cây cà phê là từ 5.5 đến 6.5.
Ở Việt Nam, các vùng có điều kiện đất thích hợp để trồng cà phê như:
Tây Nguyên: Lâm Đồng, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông.
Miền Đông Nam Bộ: Bình Phước, Đồng Nai, Lâm Đồng.
Miền Trung: Nghệ An, Hà Tĩnh.
Bên cạnh đó, cây cà phê thích hợp trồng ở địa hình dốc từ 8 - 25 độ. Đặc trưng của độ dốc là không quá cao hoặc không quá thấp, vì nếu ngược lại thì độ dốc cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
3. Điều kiện ánh sáng
Cây cà phê ưa thích ánh sáng tán xạ, nghĩa là thích hợp với môi trường có ánh sáng khuếch tán, không quá gay gắt. Nhu cầu ánh sáng của cây cà phê cũng thay đổi theo từng giai đoạn phát triển.
Cây con cà phê rất nhạy cảm với ánh sáng mạnh. Do đó, cần che bóng cho cây con trong giai đoạn đầu sau khi gieo trồng hoặc mới chuyển sang vườn ươm. Ánh sáng tán xạ từ tán cây che bóng hoặc lưới che nắng là phù hợp nhất cho cây con phát triển.
Khi cây cà phê trưởng thành, chúng cần nhiều ánh sáng hơn để quang hợp và tạo ra năng lượng cho sinh trưởng, ra hoa, kết trái. Lúc này, nên trồng cây cà phê ở nơi có đủ ánh sáng tán xạ, ví dụ như dưới tán cây che bóng cao hoặc xen canh với các loại cây khác. Cần tránh trồng cà phê ở nơi có ánh nắng trực tiếp quá mạnh, vì có thể khiến cây bị cháy lá, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cà phê.
4. Một số yếu tố khác ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây cà phê
Ngoài ánh sáng, cây cà phê còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Mỗi yếu tố điều có những ảnh hưởng nhất định đến quá trình nuôi dưỡng và tạo ra những hạt cà phê chất lượng nhất.
Gió mạnh có thể làm gãy cành, rụng lá, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và sinh trưởng của cây. Do đó, người chăm sóc cây cà phê cần trồng cây chắn gió hoặc sử dụng lưới chắn gió để bảo vệ cây vào những thời điểm gió mạnh.
Lượng nước tưới cây cà phê cần điều chỉnh theo từng giai đoạn phát triển, mùa vụ và điều kiện khí hậu. Tưới nước quá nhiều hoặc quá ít đều ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây.
Cây cà phê dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh như rệp, nhện đỏ, nấm, tuyến trùng… Lưu ý, người trồng cà phê nên sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh sinh học để hạn chế ảnh hưởng đến môi trường.
5. Kết luận
Có thể thấy, các yếu tố sinh thái đóng vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây cà phê. Nắm vững những yếu tố này sẽ giúp người trồng cà phê lựa chọn được giống cà phê phù hợp, áp dụng các kỹ thuật canh tác hiệu quả để nâng cao năng suất và chất lượng cà phê. Bên cạnh việc chú trọng đến các yếu tố sinh thái, việc áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, bảo vệ môi trường cũng là điều cần thiết.
Nguồn: Tham khảo từ Internet
