Tìm hiểu sự ảnh hưởng của đất trồng đến quá trình sinh trưởng của cây cà phê
Đối với những cây cà phê thì chúng chỉ phát triển tốt nhất khi đảm bảo đủ tất cả điều kiện để sinh trưởng. Đất trồng và ảnh hưởng từ đất là một trong các điều kiện quan trọng để sản xuất tạo nên hạt cà phê đạt chuẩn chất lượng.
Bài viết này cùng tìm hiểu rõ hơn về đất và sự ảnh hưởng của đất đến quá trình sinh trưởng của cây cũng như cả hương vị khi thưởng thức.
1. Đất ảnh hưởng đến quá trình trồng cây như thế nào?
Đất và nhiều chất dinh dưỡng mang tính đặc trưng theo vùng, thay đổi theo từng địa chất của các địa phương. Do đó, tùy thuộc vào vị trí địa điểm canh tác cây cà phê mà việc quản lý đất cũng rất khác nhau.
Bên cạnh, chất dinh dưỡng cây cà phê trồng nhận được từ không khí và nước (carbon, oxy và hydro) thì chúng còn được thu nhận nhiều dưỡng chất bên ngoài thông qua đất. Ngoài ra, đất còn cung cấp chất dinh dưỡng tạo điều kiện thuận lợi cho cây cà phê sinh trưởng và phát triển.
2. Một số loại đất trồng cây cà phê phổ biến
2.1. Đất Nitisol
Nitisols được biết đến là một trong số 30 nhóm đất thuộc hệ thống phân loại bởi Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO). Loại đất này chiếm 1,6% tổng diện tích phần đất liền trên Trái Đất. Chủ yếu được tìm thấy tại vùng Đông Châu Phi - tại vị trí độ cao lớn, ven biển Ấn Độ, Trung Mỹ và nhiều đảo nhiệt đới như Cuba, Java và Philippines.
Đất Nitisol là loại đất màu mỡ nhất trong số những loại đất nhiệt đới bởi hàm lượng chất dinh dưỡng cao và có cấu trúc thấm sâu. Oxit sắt và hàm lượng nước cao đóng một vai trò thiết yếu trong quá trình tạo ra cấu trúc đất. Nitisols với tiềm năng hấp dẫn cho ngành nông nghiệp như trồng cà phê.
Nguyên nhân bởi vì dạng đất này xốp, thoát nước tốt, sở hữu cấu trúc ổn định và khả năng giữ được nước cao. Bước vào các mùa mưa hoặc khô, đất cũng không bị ảnh hưởng quá nhiều do nhờ đến khả năng trữ nước.
2.2. Đất đỏ Bazan
Đất đỏ Bazan hay còn được gọi với cái tên khác là Ferralsols - một nhóm đất hoang trong phân loại của FAO. Đây là loại đất phong hóa màu đỏ và vàng và có được màu sắc này do sự tích tụ của nhiều oxit kim loại, đặc biệt là sắt và nhôm.
Ferralsols có nhiều oxit kim loại còn sót lại kèm với sự rửa trôi những chất dinh dưỡng nên chúng thích hợp cho mục đích nông nghiệp. Nhóm đất Bazan rất thích hợp trồng dạng cây công nghiệp như cà phê.
Đất đỏ Bazan là một nguồn tài nguyên quý giá đối với mỗi quốc gia và mỗi vùng. Đất trồng cây cà phê tại Việt Nam chủ yếu thuộc nhóm đất đỏ, vàng (đất Ferralsols hoặc đất Bazan đỏ) với mức tỷ lệ chiếm hơn 86%. Trong đó, đất xám và các loại đất khác chỉ chiếm tầm 14%. Đặc biệt, vùng Tây Nguyên, Tây Bắc, Bắc Trung Bộ và Đông Nam Bộ thì diện tích đất cà phê trồng trên nhóm đất đỏ và đất vàng nằm trong khoảng từ 90,5 đến 99,7%.
Với đặc tính rất thích hợp để cho cây cà phê sinh trưởng, phát triển tốt và mang đến năng suất cao. Khi trải qua nhiều quá trình sử dụng khác nhau cũng như sự tác động bởi thiên nhiên nên đã dẫn đến sự hoang tàn và xuống cấp nghiêm trọng. Để đảm bảo năng suất sản lượng của cà phê cao và có sự ổn định cần người trồng tăng cường áp dụng những biện pháp kỹ thuật giúp nâng cao khả năng giữ nước và sục khí trong đất.
2.3. Đất núi lửa
Cà phê có thể trồng ở khá nhiều loại đất, tuy nhiên loại đất được xem lý tưởng đó chính là đất đỏ núi lửa màu mỡ hoặc đất thịt pha cát sâu. Do đất phải thoát nước tốt và không có đất sét hay đất cát quá nặng thì cây cà phê mới có thể phát triển tốt.
Có nhiều loại cà phê nổi tiếng và sống lâu đời đều được trồng ở khu vực sườn núi lửa hoặc trong vị trí đất núi lửa, hay được gọi là Andosols. Chúng thuộc một trong 30 nhóm đất ở hệ thống phân loại trong Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO). Andosol còn là loại đất có nguồn gốc từ tro núi lửa.
Bởi vì tuổi đất tương đối trẻ nên khu vực đất Andosol rất màu mỡ. Ngoài ra, đất Andosol còn có hàm lượng chất hữu cơ cao, cung cấp sẵn rất nhiều chất dinh dưỡng cơ bản như Mg, Ca hoặc K. Vì vậy, ngoài cà phê thì đất Andosol còn thích hợp canh tác nhiều giống cây trồng thông thường khác.
3. Trồng cây cà phê cần phải đảm bảo đất đạt yêu cầu gì?
3.1. Yêu cầu về kết cấu đất
Một trong các yêu cầu quan trọng nhất đối với đất trồng cà phê đó chính là phải thoát nước thật tốt. Do đất bị ngập úng sẽ giảm thiểu năng suất của cây cà phê và dễ làm cây bị chết nếu tình trạng ngập úng kéo dài.
Đất trồng cây cà phê cần phải có tầng sâu đạt ít nhất là 70 cm. Tầng đất nếu càng sâu thì bộ rễ cây cà phê sẽ càng phát triển mạnh, dễ ăn sâu xuống đất giúp hút nước và chất dinh dưỡng để nuôi dưỡng cây.
Trái ngược lại, nếu như tầng đất quá mỏng thì bộ rễ cây cà phê sẽ không đủ khả năng ăn sâu dẫn đến cây chịu hạn kém hơn. Với tầng đất mặt sâu, độ tơi xốp cao, thoát nước tốt sẽ là những yếu tố quan trọng hàng đầu giúp tạo điều kiện cho cây cà phê phát triển một cách tốt nhất.
3.2. Yêu cầu về hóa tính
Cà phê sẽ có thể phát triển ở rất nhiều loại đất khác nhau, tuy nhiên để bộ rễ của chúng phát triển tốt nhất và mang đến năng suất cao, thì cần phải có đất trồng màu mỡ, thoáng khí, thoát nước tự do, hơi chua, hàm lượng mùn phù hợp với độ sâu đạt từ 1 - 1,5m đối với nơi ẩm ướt và 3m ở nơi khô ráo hơn.
Đất lý tưởng để trồng cây cà phê đó là đất đỏ núi lửa hoặc dạng đất thịt pha cát sở hữu cấu trúc và kết cấu tốt cũng như giàu chất hữu cơ nhưng không ngập úng. Tránh trồng tại nơi đất sét nặng hay đất thoát nước kém để có được năng suất tốt hơn.
Bên cạnh đó, đất trồng cây chỉ nên hơi chua, có độ pH trong khoảng 5.5 - 6.5. Độ pH của đất nằm dưới mức 5.5 sẽ làm hạn chế năng suất của cây trồng và tại mức độ này người trồng phải bón vôi đầy đủ mới có thể điều chỉnh đất trở về mức độ pH thích hợp.
Hàm lượng chất hữu cơ có trong đất là chỉ tiêu rất quan trọng để đánh giá xem xét độ phì nhiêu của đất. Loại đất đồi có hàm lượng hữu cơ cao đồng nghĩa đất sẽ tơi xốp và có khả năng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cao.
Đối với yêu cầu đất trồng cà phê thì cần có hàm lượng hữu cơ cao trên 3%. Nếu dạng đất có hàm lượng chất hữu cơ quá thấp, trước lúc trồng cà phê nên có biện pháp cải tạo đất hoặc buộc phải đầu tư nhiều hơn vào phân bón trước lúc trồng để có thể đảm bảo cây sinh trưởng và phát triển tốt.
3.3. Yêu cầu về sinh học đất
Hoạt động vi sinh vật cực kỳ quan trọng do vi sinh vật thực hiện việc giải phóng nitơ và nhiều chất dinh dưỡng khác giúp cho cây trồng hấp thụ. Ngoài ra, sự sẵn có trong những chất dinh dưỡng phụ thuộc đến độ hòa tan của đất.
Loại cây như cà phê sẽ yêu cầu đất thoát nước tốt, không bị úng, hoặc nói đơn giản là thoáng khí. Đất như vậy thường được gọi là “hiếu khí” (aerobic). Ngược lại với điều kiện này sẽ là “kỵ khí” (anaerobic).
Đối với đất có kết cấu nặng (đất sét), ẩm ướt, nén chặt và ngập nước có xu hướng là kỵ khí bởi nó có chứa ít không khí oxy để thực hiện những phản ứng oxy hóa. Hệ vi khuẩn kỵ khí trong đất cũng là một trong những nguyên nhân gây nên các căn bệnh lây truyền trong đất trên diện rộng.
4. Cây cà phê nên được trồng ở loại đất nào?
Cà phê ngon thường phải bắt đầu từ một loại đất tốt cũng như được trồng từ nhiều vùng đất thích hợp, nhưng không phải nơi nào cũng phù hợp để trồng cà phê. Vậy loại đất tốt nhất để trồng cây cà phê là gì?
Bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi nhận thấy những quốc gia chuyên trồng và xuất khẩu cà phê thành công sẽ có một số điểm chung, bao gồm đất màu mỡ và thoát nước tốt. Vì thế, cà phê nên trồng ở tầng đất sâu từ 70cm trở lên. Đất có kết cấu thật tơi xốp, giàu nguồn chất hữu cơ và đặc biệt không bị úng nước trong mùa mưa (đất thoát nước tốt). Trong số các loại đất thì dạng đất núi lửa hoặc Bazan là dòng phù hợp để trồng cây cà phê nhất.
Để bạn hiểu rõ hơn, dòng cà phê Arabica sẽ thích nghi với nhiều loại đất có nguồn gốc đến từ những nguyên liệu gốc khác nhau. Ngoài ra, chúng phát triển tốt trên dạng đất thịt sâu, hơi chua, thoát nước tốt, màu mỡ với nguồn gốc từ núi lửa hay đá ong sở hữu hàm lượng mùn hợp lý. Trong khi đó, dòng cà phê Robusta thì không quá đặc biệt về yêu cầu giống như cà phê Arabica nên sẽ thấy chúng khả năng thích nghi rộng hơn. Loại cà phê Robusta có thể trồng được trên cát đỏ, đất sét hay dạng đất thịt nặng.
5. Kết luận
Với nội dung bài viết được chia sẻ trên chắc hẳn người đọc đã biết được thông tin liên quan đến đất trồng và sự ảnh hưởng của đất đến việc sinh trưởng của cây cà phê. Bên cạnh đó, có thể hiểu được những loại đất thích hợp cho việc trồng cây cà phê và cách cải thiện đất để tăng thêm năng suất.
Do đó, chất lượng của đất chính là một yếu tố vô cùng quan trọng trong hoạt động trồng cây cà phê. Khi hiểu được những thông tin trên người trồng sẽ tìm nguồn đất thích hợp để cây cà phê phát triển tốt và cho ra sản phẩm chất lượng nhất.
Nguồn: Tham khảo từ Internet
